Od zarania dziejów ludzie do budowy swych domostw używali materiałów pochodzenia naturalnego. Wraz z rozwojem budownictwa szukano coraz to nowych rozwiązań, które mogłyby zapewnić budynkom jeszcze większą trwałość, izolację ciepła, wodoszczelność itp. Jednym z takich surowców jest perlit – materiał pochodzenia naturalnego, obecnie stosowany powszechnie nie tylko w budownictwie, m.in. do budowy i izolacji systemów kominowych, ale także w ogrodnictwie, hutnictwie czy przemyśle spożywczym.

 

Ten wyjątkowy surowiec jest zupełnie naturalny i nie zawiera substancji szkodliwych dla zdrowia i życia ludzi. Nie zanieczyszcza środowiska, przyczynia się do zmniejszenia zużycia energii, a przy tym jest lekki i niedrogi. Warto dowiedzieć się, czym jest perlit i jak wiele ma  zalet, by bez wahania móc zastosować go na swojej budowie.

 

Co to jest perlit?

Perlit to skała pochodzenia wulkanicznego. Występuje naturalnie w wielu częściach świata. Najwięcej jego złóż znajduje się na terenie Turcji, powszechnie występuje również na Węgrzech, Słowacji i Ukrainie. Często nazywa się go też szkłem wulkanicznym, gdyż jest efektem erupcji podwodnych wulkanów. Gdy gorąca lawa szybko zastygała w wodzie, dochodziło do procesu hydratacji, czyli uwięzienia chemicznego wody w lawie. Dzięki temu perlit, którego 2-5% objętości stanowi woda, posiada wyjątkową zdolność ekspandacji, czyniącej z niego surowiec niezwykle pożądany w budownictwie i innych gałęziach przemysłu. Dzięki ekspandacji perlit może bowiem nawet kilkunastokrotnie zwiększać swoją objętość, przeistaczając się w tzw. perlit ekspandowany, charakteryzujący się niską wagą i zdolnością retencjonowania wody. Perlit wydobywa się metodą odkrywkową. Wydobyta skała jest kruszona i mielona, dzięki czemu uzyskuje się rudę perlitu, która następnie trafia do zakładów ekspandacji, gdzie poddaje się ją specjalnej obróbce termicznej. Stamtąd gotowy perlit ekspandowany trafia do wielu odbiorców na całym świecie, reprezentujących wiele różnych dziedzin przemysłu. Jedną z odmian perlitu ekspandowanego jest agroperlit, czyli perlit ogrodniczy.

 

Właściwości i zastosowanie perlitu ekspandowanego

Perlit ekspandowany to bardzo uniwersalny materiał, występujący w różnych granulacjach – od pyłu do pieciomilimetrowych ziaren, o bardzo szerokim spektrum zastosowania, powstający w wyniku prażenia rudy perlitu w temperaturze dochodzącej nawet do 1000°C. Jest on substancją obojętną chemicznie, niewchodzącą w reakcje z innymi związkami. Jest bardzo lekki, jest ok. 10-krotnie lżejszy od wody, waga jednego metra sześciennego perlitu pakowanego w big bag może wahać się od 60 do 120 kg. Największymi zaletami perlitu ekspandowanego są m.in. odporność na wysokie temperatury, niska przewodność cieplna, dzięki czemu wspaniale sprawdza się on w termoizolacji, chłonność na poziomie 250% oraz właściwości tłumiące hałas. Od uziarnienia perlitu zależy, jaką może pełnić funkcję. Perlit o drobnych ziarnach i w postaci pyłu stosowany jest w przemyśle farmaceutycznym i spożywczym do filtracji płynów, z kolei granulaty perlitu o średnicy 0,15-1,25 mm są najczęściej wykorzystywane m.in. jako izolatory termiczne w budownictwie, zaś najgrubsze ziarna perlitu znajdują zastosowanie w rolnictwie.

Dzięki wyjątkowym właściwościom perlitu ekspandowanego największym jego odbiorcą jest branża budowlana. Perlit używany jest tu głównie do docieplania kominów poprzez zasypywanie przestrzeni pomiędzy cegłami a wkładem, do izolacji posadzek betonowych czy izolacji strychów i poddaszy. Wykorzystuje się go także jako domieszkę do tynków gipsowych oraz tynków i zapraw cementowo-wapiennych. Jest też składnikiem perlitobetonu służącego do produkcji pustaków kominowych, ściennych i innych prefabrykatów budowlanych. W ofercie firmy Jawar znajdują się pustaki perlitowe, które dzięki niskiej przewodności cieplnej i wysokiej odporności na temperatury zapewniają lepszą izolacyjność kominów oraz zmniejszają ich ciężar prawie o połowę. Zastosowanie pustaków perlitowych do budowy komina pozwala zrezygnować z dodatkowej izolacji w postaci wełny mineralnej, jest bardziej ekonomiczne i przyjazne dla środowiska.

Także inne gałęzie przemysłu doceniły zalety perlitu ekspandowanego. Jest on powszechnie stosowany w osłonach palników pieców przemysłowych, w elementach pieców hutniczych, instalacjach oczyszczania ścieków komunalnych, odlewnictwie żeliwa i w ceramicznych wyrobach ogniotrwałych. Wykorzystuje się go też w przemyśle spożywczym jako materiał filtrujący, w przemyśle farmakologicznym jako nośnik leków dla zwierząt, a także jako wypełniacz szczelin w górnictwie, materiał filtrujący w instalacjach kanalizacji deszczowej i burzowej, wypełniacz w materiałach przemysłowych i jako absorbent olejów, osadów, ścieków. Perlit ekspandowany, ze względu na jego budowę oraz właściwości polerujące i pochłaniające wilgoć, wykorzystuje się także w przemyśle chemicznym, np. do produkcji środków czyszczących, i przemyśle kosmetycznym, np. jako dodatek do kosmetyków peelingujących. Jest on materiałem niezwykle uniwersalnym i coraz bardziej docenianym, dlatego sposób jego wykorzystania w różnych dziedzinach przemysłu wykorzystania stale się poszerza.

 

Agroperlit, czyli perlit ogrodniczy

Agroperlit jest szczególną odmianą perlitu ekspandowanego, dostosowaną do użytkowania w ogrodnictwie i rolnictwie. Perlit ogrodniczy ma postać porowatych granulek o nieregularnych kształtach, jest obojętny chemicznie i charakteryzuje się dużą sterylnością. Jest materiałem świetnie magazynującym wodę, odprowadzającym jej nadmiar oraz napowietrzającym i spulchniającym glebę. Ze względu na swoje właściwości znalazł szerokie zastosowanie w ogrodnictwie jako dodatek do gleb, w celu wzmocnienia ukorzenienia sadzonek kwiatów, warzyw czy owoców, także jako dodatek do roślin doniczkowych, ponieważ ogranicza wyparowywanie wody i zapewnia regularny przepływ powietrza do systemu korzeniowego, oraz jako podłoże do grzybni. Jest powszechnie stosowany w uprawach hydroponicznych, uprawach szklarniowych jako regulator gleby pod względem kwasowości, a także przy budowie ogrodów na dachach, ponieważ znacząco zmniejsza ich ciężar. Agroperlit doskonale sprawdza się jako zastępstwo dla podłoża tradycyjnego, chroniąc tym samym naturalne zasoby ziemi uprawnej. Dodatkowo perlit wykorzystywany jest w hodowli, m.in. jako dodatek do pasz, nośnik leków i suplementów, a także nośnik nawozów, herbicydów i pestycydów.

 

Perlit jako izolator komina

Bardzo częstym powodem wadliwego działania systemu grzewczego mogą być problemy związane z kominem, a dokładniej z wychładzaniem spalin. Dzieje się tak na przykład, gdy komin przechodzi przez nieogrzewane poddasze lub w jakiejś części znajduje się na zewnątrz budynku. Na skutek wychłodzenia przewodu kominowego wychładzają się również spaliny, dochodzi do kondensacji i pojawienia się sadzy, w wyniku czego zanika lub słabnie ciąg kominowy. Taki komin na pewno wymaga modernizacji i ocieplenia wełną mineralną w odcinkach, gdzie dochodzi do wychładzania. Bardzo prostym i niezawodnym sposobem docieplenia kominów z wkładami stalowymi i ceramicznymi jest zaś wypełnienie przestrzeni między rurą a obudową perlitem eskpanowanym, który ma zdolność zagęszczania się i utrzymywania w tej pozycji, nie naciskając na rury i nie powodując ich rozszczelnień. O zastosowaniu perlitu w systemie kominowym można również już pomyśleć na etapie budowy domu. W ofercie firmy Jawar znaleźć można wykonywane z perlitu obudowy kominów oraz pustaki wentylacyjne, których zastosowanie zapewni bezpieczeństwo, trwałość i bezawaryjność na długie lata. Pakowanie np. perlit big bag, w którym znajduje się metr sześcienny.